Trzeba przyznać, że problem numerów rejestracyjnych pojazdów jako danych osobowych, mimo że na przestrzeni ostatnich lat niejednokrotnie podnoszony, nie został w orzecznictwie jednoznacznie przesądzony. Nietrudno dotrzeć do orzeczeń, w których numer rejestracyjny bez wątpienia uznawany jest za daną osobową, gdyż przecież do identyfikacji osoby fizycznej; z drugiej strony istnieją wyroki, w których skład sędziowski orzekał całkowicie odmiennie.
Numer rejestracyjny daną osobową
Weźmy chociażby wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 kwietnia 2017 r. (sygn. akt: VII SA/Wa 1069/16). W skrócie: sprawa dotyczyła skargi na uchwałę Rady Miasta jako wydanej z naruszeniem prawa. Zdaniem Skarżącego naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych (wtedy jeszcze ustawy o ochronie danych osobowych z 1997 r.) polegało na nałożeniu w uchwale obowiązku podania numeru rejestracyjnego pojazdu w sytuacji, gdy brak było ustawowej podstawy przetwarzania tego rodzaju danych osobowych. Sąd przyznał Skarżącemu rację i uznał, że numer rejestracyjny pojazdu może prowadzić do identyfikacji osoby, a zatem stanowi dane osobowe, które powinny być przetwarzane w oparciu o legalną podstawę prawną przetwarzania.
Co ciekawe, WSA zwrócił tu również uwagę na to, że o fakcie uznania numeru rejestracyjnego za daną osobową powinien przesądzać fakt, czy podmiot, który ma dostęp do takiej informacji, jest w stanie na jej podstawie, biorąc pod uwagę wszelkie rozsądnie prawdopodobne sposoby, ustalić tożsamość osoby fizycznej z danym pojazdem powiązanej. Przypomnijmy, że zgodnie z motywem 26 Preambuły do RODO „aby stwierdzić, czy dany sposób może być z uzasadnionym prawdopodobieństwem wykorzystany do zidentyfikowania danej osoby, należy wziąć pod uwagę wszelkie obiektywne czynniki, takie jak koszt i czas potrzebne do jej zidentyfikowania, oraz uwzględnić technologię dostępną w momencie przetwarzania danych, jak i postęp technologiczny.”
Przykład:
Przekładając to na nasz stan faktyczny – numer rejestracyjny przetwarzany przykładowo przez Straż Miejską pozwala na bezproblemowe zidentyfikowanie właściciela pojazdu (zgodnie z art. 80c ustawy – Prawo drogowe funkcjonariusze Straży Miejskiej mają bowiem dostęp do Centralnej Ewidencji Pojazdów). Natomiast ten sam numer rejestracyjny w rękach pana Jana Nowaka, który prowadzi wewnętrzny rejestr osób wjeżdżających na teren swojego niewielkiego zakładu produkcyjnego, bez powiązania go z konkretną osobą, niekoniecznie będzie miał charakter danej osobowej.
A może jednak nie?
Po drugiej stronie barykady stanął natomiast Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, który w sprawie o sygn. akt: II SA/Lr/1339/16 stwierdził, że „stanowisko organu przyjmujące, że numer rejestracyjny pojazdu ma status danych osobowych (…) należy uznać za całkowicie błędne. (…) Na taką kwalifikację nie zasługują informacje, których nie da się powiązać z określoną osobą w sposób łatwy i niewymagający nadzwyczajnych nakładów. Nie może bowiem ujść uwadze, że numer rejestracyjny pojazdu służy przede wszystkim identyfikacji pojazdu i do niego jest przypisany, nie jest natomiast możliwe, w sposób prosty i łatwy, powiązać numer rejestracyjny pojazdu z konkretną osobą – właściciela (lub posiadacza) pojazdu”.
W podobnym duchu jeszcze w czerwcu zeszłego roku na temat numerów rejestracyjnych wypowiadał się Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt: i OSK 2063/17). W sporze co do konieczności podania numeru rejestracyjnego przy wnoszeniu w parkomacie opłaty za postój NSA stwierdził, że zbieranie numeru rejestracyjnego parkującego pojazd jest zasadne, ponieważ numer ten identyfikuje pojazd, a nie osobę, dlatego nie może być uznany za dane osobowe.
Stanowisko Prezesa UODO
Mimo że sprawa, wydawałoby się, została rozstrzygnięta, Prezes UODO, Jan Nowak, zajął stanowisko sprzeczne z wyrokiem NSA. Wszystko przy okazji prac nad pakietem deregulacyjnym dla kierowców (czyli projektowanymi zmianami w Prawie o ruchu drogowym). Prezes UODO zarzucił projektowi ustawy niewzięcie pod uwagę aspektu związanego z ochroną danych osobowych i wskazał, że "Projektowana regulacja dotyczy tablic rejestracyjnych stanowiących daną osobową właściciela pojazdu. Jest to bowiem informacja, za pośrednictwem której możliwe jest zidentyfikowanie — w sposób pośredni — osoby fizycznej, będącej właścicielem pojazdu".
Z jednej strony trudno się z taką interpretacją nie zgodzić – mimo że identyfikacji właściciela pojazdu (właściciela - nie kierowcy) dokonywać mogą co do zasady wyłącznie uprawnione służby i organy administracji publicznej, ustalenie tożsamości właściciela na podstawie samych tablic rejestracyjnych jest możliwe. Jednocześnie nieuznanie ich za dane osobowe pozwala organom państwa na przetwarzanie informacji przykładowo o tym, gdzie i kiedy zaparkowaliśmy, bez podstawy prawnej i bez transparentności na temat tego, do jakich celów takie dane mogą zostać wykorzystane – jakby Państwo i tak nie wiedziało o nas już zbyt dużo… z drugiej – takie podejście może doprowadzić do istotnych zakłóceń administracyjnych w urzędach i sektorze prywatnym.
Wnioski?
Bądźmy ostrożniejsi przy przetwarzaniu informacji w postaci numerów rejestracyjnych, w tym przy rozpowszechnianiu widocznych tablic rejestracyjnych w sieci (mimo ostatniej mody na udostępnianie w mediach społecznościowych zdjęć piętnujących niewłaściwe zachowania kierowców), spodziewajmy się znaczących opóźnień w pracach legislacyjnych nad pakietem deregulacyjnym i obserwujmy, jak w przyszłości kształtować się będzie obowiązek podawania numerów rejestracyjnych przy opłacie za parkowanie zostanie zniesiony.