Czym jest informacja publiczna?
Zgodnie z ustawą o dostępie do informacji publicznej (dalej: „u.d.i.p.”) każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną. Do udostępnienia informacji publicznej są zobowiązane m.in. podmioty reprezentujące osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.
Podobnie Konstytucja RP stanowi, że „Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa”.
Odbierz pakiet bezpłatnych poradników i mikroszkoleń RODO
Udostępnieniu podlega m.in. informacja o majątku publicznym (w kontekście wydatków publicznych poniesionych w związku z korzystaniem z usług przedsiębiorców zewnętrznych czy powołaniem IOD). Warto mieć na uwadze, że zgodnie z ustawą o finansach publicznych gospodarka środkami publicznymi jest jawna.
Dodatkowo, w przypadku umów zawartych na podstawie ustawy – Prawo zamówień publicznych, umowy są jawne i podlegają udostępnianiu na zasadach określonych w przepisach o dostępie do informacji publicznej. Na takich samych zasadach powinny zostać udostępnione również umowy zawarte w postępowaniu nieuregulowanym przez Prawo zamówień publicznych. Potwierdza to stanowisko Krajowej Izby Odwoławczej, przedstawione w uchwale z 11 lutego 2016 r.: „każda umowa zawierana przez Zamawiającego w rozumieniu przepisów ustawy Pzp, która jest odpłatna i ma na celu nabycie usług, dostaw lub robót, jest zamówieniem publicznym. (…) co do zasady, każdy wydatek leżący po stronie podmiotu zobowiązanego do stosowania przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych jest de facto zamówieniem publicznym”. Tym samym umowa z IOD powołanym w tym trybie (a co za tym idzie – informacja o jego wynagrodzeniu) co do zasady powinna zostać udostępniona wnioskującemu.
Należy jednak zwrócić uwagę na konieczność anonimizacji danych osobowych osób fizycznych niebędących stronami umowy we wszelkich udostępnianych dokumentach.
Czy IOD może być osobą wykonującą funkcję publiczną?
Prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu m.in. ze względu na prywatność osoby fizycznej, jednak nie dotyczy to informacji o osobach pełniących funkcje publiczne i mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji.
W uzasadnieniu wyroku z 7 marca 2018 r. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że „osobą pełniącą funkcję publiczną będzie każdy, kto pełni funkcję w organach władzy publicznej lub też w strukturach jakichkolwiek osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, jeżeli funkcja ta ma związek z dysponowaniem majątkiem państwowym lub samorządowym albo zarządzaniem sprawami związanymi z wykonywaniem swych zadań przez władze publiczne lub inne podmioty wykonujące zadania publiczne. Funkcję publiczną pełnią także osoby, które wykonują powierzone zadania i przez to uzyskują znaczny wpływ na treść decyzji o charakterze indywidualnym lub ogólnospołecznym”.
Z kolei zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażonym w wyroku z 1 października 2015 r., „osobą pełniącą funkcje publiczne w rozumieniu cytowanego przepisu są nie tylko osoby działające w sferze imperium, ale również te, które wywierają wpływ na podejmowanie rozstrzygnięć o charakterze władczym”. Wystarczy, aby danej osobie przysługiwał nawet bardzo wąski zakres kompetencji decyzyjnej w ramach instytucji publicznej, aby móc powiedzieć, że pełni ona funkcje publiczne (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 20 marca 2006 r.). Nie jest przy tym konieczne, aby taka osoba była uprawniona do wydawania decyzji administracyjnych.
Zatem choć orzecznictwo jednoznacznie nie przesądziło, czy IOD będzie – w zakresie wykonywania czynności na tym stanowisku – osobą pełniącą funkcję publiczną, to należy przyjąć, że czynności te nie powodują wyczerpania składników definicji pojęcia takiej osoby.
Udostępnienie informacji publicznej a przepisy o ochronie danych osobowych na przykładzie wynagrodzenia IOD
RODO.
Wsparcie się przydaje
Przed udostępnieniem informacji organ publiczny powinien jednak przeanalizować, czy nie zachodzą inne ograniczenia z u.d.i.p., tj. czy dane osobowe zawarte w informacji publicznej podlegają ochronie jako informacje niejawne lub jako tajemnica ustawowa, czy mieszczą się w sferze prywatności osoby fizycznej bądź tajemnicy przedsiębiorstwa. w razie uznania, że w konkretnym przypadku zachodzą wskazane ograniczenia, organ może odmówić udostępnienia informacji publicznej bądź też jej udzielić, jednak po zanonimizowaniu danych podlegających ochronie.
Konkluzja
W ocenie autora szerokie rozumienie w prawie „spraw publicznych” i brak możliwości jednoznacznego przyjęcia, że IOD jest osobą pełniącą funkcję publiczną (co – w przeciwnym przypadku – umożliwiłoby powołanie się na wskazane w u.d.i.p. ograniczenia w dostępie do informacji publicznej), prowadzą do wniosku, że organ publiczny powinien udostępnić informację o wynagrodzeniu swojego IOD.