Czy firmy produkcyjne zatrudniające powyżej 50 osób mają obowiązek wdrożenia procedury zgłaszania naruszeń przez sygnalistów zgodnie z (projektem) ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa?
ODPOWIEDŹ
Zgodnie z założeniami do ustawy wdrażającej „Przepisom ustawy, w zakresie obowiązku ustanowienia wewnętrznych kanałów zgłaszania naruszeń, podlegać będą podmioty sektora publicznego i prywatnego zatrudniające co najmniej 50 pracowników.” Dalej w założeniach mamy: „Zgłoszeniu będą podlegały działania i zaniechania naruszające prawo w obszarach wskazanych w ustawie. Ustawa określi szerszy zakres przedmiotowy „naruszenia” niż zakres przedmiotowy wdrażanej dyrektywy 2019/1937” […] „Ustawowa definicja naruszenia nie będzie tym samym ograniczona do przypadków, gdy w danym obszarze prawa naruszenie jest regulowane wyłącznie określonym przepisem prawa unijnego. Tego rodzaju szersze podejście uzasadnione jest względami praktycznymi, tj. czytelnością i przewidywalnością zakresu przepisów z perspektywy zgłaszającego, pracodawcy, organów publicznych i innych podmiotów stosujących prawo. Brak jest także racjonalnych przesłanek, by przyjąć, że jedynie naruszenie określonych przepisów unijnych miałoby podlegać ujawnieniu, a zgłaszający tego rodzaju naruszenie ochronie. Te same względy przemawiają bowiem za zasadnością ujawnienia naruszenia i objęcia zgłaszającego ochroną w przypadku naruszenia przepisów krajowych.”
Na tę chwilę nie wiemy zatem, jak będzie zdefiniowane naruszenia w polskiej ustawie. Niemniej jednak wyraźnie wskazuje się, że będzie zdefiniowane szerzej, niż w samej dyrektywie. Proszę zauważyć, że w dyrektywie mamy i tak szeroki zakres przedmiotowy naruszenia (Artykuł 2):
- naruszenia objęte zakresem stosowania aktów Unii określonych w załączniku, dotyczące następujących dziedzin:
- zamówienia publiczne;
- usługi, produkty i rynki finansowe oraz zapobieganie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
- bezpieczeństwo produktów i ich zgodność z wymogami;
- bezpieczeństwo transportu;
- ochrona środowiska;
- ochrona radiologiczna i bezpieczeństwo jądrowe;
- bezpieczeństwo żywności i pasz, zdrowie i dobrostan zwierząt;
- zdrowie publiczne;
- ochrona konsumentów;
- ochrona prywatności i danych osobowych oraz bezpieczeństwo sieci i systemów informacyjnych;
- naruszenia mające wpływ na interesy finansowe Unii, o których mowa w art. 325 TFUE i określone szczegółowo w stosownych środkach unijnych;
- naruszenia dotyczące rynku wewnętrznego, o którym mowa w art. 26 ust. 2 TFUE, w tym naruszenia unijnych zasad konkurencji i pomocy państwa, jak również naruszenia dotyczące rynku wewnętrznego w odniesieniu do działań, które stanowią naruszenie przepisów o podatku od osób prawnych lub do praktyk mających na celu uzyskanie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem lub celem mających zastosowanie przepisów o podatku od osób prawnych.
Podsumowując, biorąc pod uwagę jak szeroki zakres przedmiotowy jest już wskazany w dyrektywie, a także to, że w ustawie implementującej dyrektywę ma on być jeszcze rozszerzony, w mojej ocenie trudno będzie wskazać podmiot zatrudniający ponad 50 pracowników, który w jakimś wycinku nie będzie objęty obowiązkiem ustanowienia procedury zgłaszania naruszeń przez sygnalistów.